Beklenen Şeylerin Söylenmemesi

Caspar David Friedrich - Two Men Contemplating the Moon

"Sözcükler böyledir işte, durmadan kılık değiştirir, birbirinin peşine takılırlar, ne yöne gittiklerini bilmezler sanki ve içlerinden ikisinin ya da üçünün ya da dördünün, örneğin bir kişi adılının, bir zarfın, bir eylemin, bir sıfatın kendi halinde öylece birdenbire ortaya çıkıvermesi ile, heyecanımız cildimizin yüzeyine ve gözlerimize kadar karşı konulamaz biçimde yükselir, duygularımızın içine hapsolduğu barajı yıkar, kimi zaman da bu basınca dayanamayan sinirlerimiz olur, çok fazlasını yüklenmiştir, her şeyi yüklenmiştir, cendere içindedir."     José Saramago

Ergodik süreç gereği anlamamız gereken bir şeyler vardı. Zaman veya küme ortalaması alınarak öğrenmeliydik. Ama zaman geçer, bir tomurcuğun patlayıp; içinden bir bilinmezin filizlenmesi gibi sürüp gidiyor hayat.

Yanlış ve hatalı olan arasında karar vermekti, bilim. Mesela elli sene öncesinin kitaplarını elinize alın. Onlar da o döneme ait bir şey bulacaksınız. Bu eskimişliğin ne demek olduğunu taşındığı mahalleye yıllar sonra tekrar dönmüş herkes bilir.

Zamanın geçmesi gerekir bazı şeyleri anlamak için. Olgun düşünceler üretebilmek için zaman geçmeli. Oy kullanabilmek için, yemeği tek başına yiyebilmek için, seçmek ve seçilmek için belirli bir yaşa gelmeli.

İnsan niçin belirli bir yaşa geldiğinde gerçeğin kriteri olabileceğini düşünür. Hakikat (ne türlü olursa olsun) karşısında tüm insanlar birer çocuk olamaz mı? Bu konular hakkında düşününce şunu anladım. İnsan her istediğini yapmalı. Yalnız şunu bilmeli: bu eylemler, aldığı sıfatlar, işittiği hakaretler bile o'na ait şeyler değildir. Hiçbir şeyi, bu benimdir diye sahiplenemeyeceğini bilmeli. Yoksa kimin ne ile oyalandığı çok da mühim bir mesele değil.

Çevreciler için, veganlar için, misyonerler için söylenebilir bunlar. İnanmayın yaptığınız işe ve O'nu yorulmadan yapın isterseniz, yine de. İnsan, aptallığı görüyor; ama bunu ikame edecek bir şey bulamadığında, o aptallığa boyun eğiyor. Burası acı olan.

Beklenen şeyler söylenmiyor hiçbir yerde. Gerekçesi ne bilmiyorum; daha doğrusu aklım almıyor. Bazen çılgınca ortaya atılıp, tüm ilkel düşüncelerimi bir bir sıralayıp, sevdiğimin boynuna sarılmak istiyorum. Beni tutan şey ne?! Dedim ya, hiçbir şey bana ait değil. Öyleyse onlara istediğim gibi yaklaşamam; istediğim biçimde davranamam. Kabuğuma çekilmeli ve oynanan oyunlara müsaade etmeliyim. Çünkü bu toplulukta bana yumruk atmak isteyen biri de olabilirdi. Öyleyse hizayı kabul etmeliyiz. Zamanın geçişine aldırmamalı; şans eseri başımıza gelebilecek mutlulukları kovalamalıyız. Çünkü, toplum sözleşmemize göre içimizden geçenleri söylememiz yasak.

Bir aşk, zamanın akışında bir tesadüftür o yüzden. Boğucu hayatlarının içinden çıkmaya çalışan iki kişinin gizli anlaşmasıdır. Bu yüzden sevgililer, hoşuna giden şeyleri gizli gizli yaparlar. Toplumun anlaşmasını bozmak istemezler. Topluma dahil olması için sevgililerin evlenmeleri bile yeterli değildir.

Beklenen şeyler söylenmeyecek ve toplum kendi pisliğini üretmeye devam edecek. Toplumsal örtü hakikatlerin üzerini yeterince örttüğünde, biri çıkacak ve bize geçmişi hatırlatacak. Geçmişte böyle olmadığını; bozulma yaşandığını söyleyecek. Hayır. Geçmişte veya bugün bozulma diye bir şey olmadı ve olmuyor. Tabuların olduğu bir dünyada, haklı eleştirilerin olması kaçınılmazdır.